Jeruzalem is een van de meest heilige steden ter wereld en een van de meest intrigerende steden die ik ooit bezocht. Toch is de Oude Stad van Jeruzalem eigenlijk verrassend klein. Het is amper een vierkante kilometer groot en hierom perfect te verkennen tijdens een wandeling door de stad, langs de mooiste historische en culturele plekken die Jeruzalem zo fascinerend maken. Van de Klaagmuur, de Rotskoepel en de Al-Aqsamoskee, tot de Heilig Grafkerk. Laat je inspireren om het meeste uit je bezoek aan Jeruzalem te halen!
Jaffa Gate
Ik kom de stad binnen door Jaffa Gate. Hier kom ik uit bij de rand van het Christelijke deel van de stad, gebouwd rondom de Kerk van het Heilig Graf. De Oude Stad van Jeruzalem is feitelijk nog geen vierkante kilometer groot. Dit kleine gebied bestaat vervolgens weer uit een Islamitische, een Christelijke, een Joodse en een Armeense wijk, elk met zijn eigen sfeer en karakter.
In de Oude Stad van Jeruzalem bevinden zich de Tempelberg met de Al-Aqsamoskee en de Rotskoepel, de Klaagmuur en de Heilig Grafkerk. Maar ook de Arabische souks en een wirwar aan steegjes, huizen en talloze winkeltjes. Het komt druk en chaotisch op je over, wanneer je voor het eerst door de stad loopt. Juist hierdoor intrigeert het. Jeruzalem is een stad die iedere keer weer een andere kant van zichzelf laat zien.
De geschiedenis van Jeruzalem is moeilijk. Ook de recente. Sinds de oprichting van de staat Israël in 1948 wordt Jeruzalem beschouwd als Israelisch grondgebied; de internationale gemeenschap ziet een deel van Jeruzalem als bezet Palestijns gebied.
Tower of David
De stadspoort waar ik nu sta, Jaffa Gate, is de plek waar voor veel mensen een wandeling door de Oude Stad begint. Ze snellen de Tower of David voorbij en lopen door de smalle marktstraatjes direct naar de Kerk van het Heilig Graf of de Rotskoepel.
Ik sla eerst rechtsaf, naar de Tower of David. Jeruzalem heeft een lange, gecompliceerde geschiedenis en dit museum helpt je daar een beter overzicht van te krijgen. De Tower of David is een citadel uit het Ottomaanse Rijk, met een versterkte toren. Het heeft overigens weinig met de historische koning David te maken. Nadat je het museum bezocht hebt, biedt een van de torens van het museum een mooi uitzicht op de citadel en de oude stad, over de verschillende wijken, de lagen historie die hier op elkaar geplakt zijn.
Ik maak me los van de rust van het museum en loop weer de drukke stad in.
Heilig Grafkerk
Zou je vanaf de Jaffapoort om de Toren van David heen lopen, dan kom je uit in de Armeense Wijk. Het is een van de oudste en meest rustige gebieden in de Oude Stad, maar tegelijkertijd staat het ook het minst open voor bezoekers. Ik loop door de wijk naar de Heilig-Grafkerk.
De Heilig-Grafkerk is een van de hoogtepunten van Jeruzalem. De kerk zou gebouwd zijn op de twee heiligste plaatsen van het christendom: de plaats waar Jezus werd gekruisigd en het lege graf van Jezus. Het beste moment om de kerk te bezoeken is bij zonsopkomst, zodat je in alle rust de kerk kan bewonderen. Zorg dat je op tijd bent om het bijzondere moment mee te maken waarbij een processie met een sleutel naar de kerk loopt om deze te openen.
Wanneer je de kerk binnenloopt zie je aan de rechterzijde de pelgrims in de rij staan voor een smalle trap die naar de rots van Golgotha leidt, de plek waar Jezus werd gekruisigd. Recht voor je zie je de steen waarop volgens de traditie het lichaam van Jezus werd gebalsemd. Mensen knielen, raken de steen aan en bidprentjes worden op de steen gelegd.
De kerk wordt beheerd door de Grieks-Orthodoxe, de Rooms-Katholieke, de Armeens-Orthodoxe, de Syrisch-Orthodoxe, de Koptische en de Ethiopische Kerk. Iedereen heeft zijn eigen plek en de kerk is een klein doolhof van bijgebouwen en kleine ruimtes. Zelfs op de daken wonen monniken. Hier vind je ook de kapel van de Ethiopische kerk.
Via Dolorosa: in de voetsporen van Jezus
Vanaf de Heilig Grafkerk ga ik eigenlijk de verkeerde kant op. De Via Dolorosa is de weg waarover Jezus met het kruis op zijn rug naar zijn executieplaats werd geleid. De Via Dolorosa begint bij de Leeuwenpoort in het Moslimkwartier en volgt een pad van veertien stations dat eindigt bij de Heilig Grafkerk.
Je loopt hier in de voetsporen van Jezus, maar ik loop de verkeerde kant op, weg van de Heilig Grafkerk. Om me heen lopen drommen toeristen. Veel mensen die deze route volgen zijn pelgrims, alleen of in grote groepen, soms met een zwaar kruis op de rug. Ze houden stil bij de haltes die zijn gemarkeerd door borden langs de weg. Er worden hymnes gezongen en gebeden.
De straten van Jeruzalem
Ik loop richting een van de bekendste plaatsen van de stad. De Klaagmuur. Het is gemakkelijk om op weg hier naartoe te verdwalen. De straten van de oude stad zijn als een doolhof van kleine steegjes die met handkarren bevoorraad worden. Je loopt langs sapkraampjes en kleine restaurants, souvenirverkopers die kruiden, menora’s, keppeltjes en houten kruizen aan de man proberen te brengen. Om me heen liggen bakken vol halva, bergen gedroogde dadels en geurende kruidenmengsels. Terwijl je hier ronddoolt, zullen er heel wat mensen je naar hun winkels proberen te lokken.
Overal in de stad lopen soldaten rond, een mitrailleur nonchalant over de schouder bungelend. Na een dag kijk je er al niet meer van op, tot je een straat inloopt en ineens bijna in de loop van een geweer kijkt. In de stad mogen dan veel religies naast elkaar leven, een vreedzame sfeer is er zeker niet altijd. Een seconde later zijn de soldaten verdwenen in de drukte van de souk en ligt je aandacht weer bij de roepende verkopers.
Westelijke Muur
Voor ik de Westelijke Muur, of de Klaagmuur, mag bezoeken wordt mijn tas gecheckt en loop ik door een detectiepoortje. Hier bevindt zich de heiligste plaats binnen het Jodendom. De Westelijke Muur is de keermuur van de Tempelberg en werd zo’n 2000 jaar geleden gebouwd.
Het is er een drukte van belang. Het geplaveide plein voor de muur is door een hek in tweeën gedeeld. Mannen bidden aan de linkerkant van het hek en vrouwen prevelen aan de rechterkant hun gebed en leggen hun handen op de muur. Veel vrouwen kijken over het hek naar de andere kant, waar voor een aantal jongens vandaag hun Bar Mitswa plaatsvindt. Naast de jongens staan gewapende militairen.
Tempelberg en Dome of the Rock
Ik loop richting Dung Gate om aan te sluiten bij de lange rij voor de Tempelberg en Dome of the Rock. De Tempelberg is voor zowel het Jodendom als de Islam een heilige plaats. De Rotskoepel is gebouwd op de plek waar Abraham zijn zoon moest offeren van God. Vanaf precies dezelfde plek zou Mohammed zijn reis naar de hemel zijn begonnen. Op de Tempelberg stonden vóór de bouw van de Rotskoepel de Eerste en de Tweede Joodse Tempel, voor Joden de belangrijkste religieuze bouwwerken ter wereld.
Via een houten helling klim je naar de Tempelberg. De plek is niet te missen, meestal staan er rijen bezoekers te wachten. Een van de beste tijden om hier te komen is vroeg in de ochtend na het ochtendgebed. De Tempelberg is een bijzondere plek. Toen de islam zich begon te verspreiden, werden hier de Al Aqsa-moskee en de Rotskoepel gebouwd. De gouden koepel van het dit oogverblindende bouwwerk schittert in het zonlicht.
Alleen moslims mogen de Koepel van de Rots of de Al-Aqsa-moskee betreden. Niet-moslims mogen alleen buiten de gebedstijden om de buitenkant van de gebouwen bekijken. De openingstijden zijn beperkt en de rijen kunnen enorm lang zijn, maar toch is het een indrukwekkende plek en de moeite waard om deze heilige plaats te ervaren.
De Stad van David: ouder dan de oude stad van Jeruzalem
Ik laat de Tempelberg achter me en verlaat de Oude Stad. Net buiten de oude stadsmuren ontdek ik het oudste deel van Jeruzalem. De City of David is de geboorteplaats van Jerusalem en de plaats waar Koning David zijn koninkrijk vestigde. Een archeologische site, maar ook interessant voor wie niet alleen op zoek is naar droge geschiedenis.
Het meest bijzondere deel van het bezoek is namelijk de Siloam tunnel. Deze onderaardse watertunnel heeft Hizkia uit laten graven om de bewoners van Jeruzalem bij eventuele belegeringen van drinkwater te kunnen voorzien, duizenden jaren geleden. Tegenwoordig kan je door de tunnel lopen en hier wordt mij de overweldigend lange geschiedenis van Jeruzalem duidelijk.
Op waterschoenen en uitgerust met een zaklantaarn loop ik door een pikdonkere, ondergrondse tunnel. Het ijskoude water komt tot aan mijn knieën. Met mijn handen voel ik aan beide zijden de koude muren van de tunnel. Langzaam vind ik mijn weg over de oneffen vloer. Er lijkt geen einde aan te komen en het enige wat ik hoor is het stromen van het water.
Wandelen op de Olijfberg
Na de Stad van David loop ik richting de Olijfberg. De Olijfberg heeft als de oudste Joodse begraafplaats in de wereld een grote religieuze betekenis. Er liggen tienduizenden graven. Voor Christenen is de Olijfberg ook heilig, als de locatie waar de poorten van de hemel op de dag des oordeels zullen openen. De Olijfberg kijkt uit over de oude stad en geeft bezoekers een geweldig uitzicht op Jeruzalem.
Via de Kerk van Alle Natiën , en Gethsemane met zijn eeuwenoude olijfbomen, de Russisch-Orthodoxe Kerk van Maria Magdalena en het Graf van Absalom, loop ik weer terug naar de Oude Stad.
Een wandeling door de oude stad van Jeruzalem
Het duurde even voor ik mijn reis naar Jeruzalem op mijn blog kon plaatsen. De stad heeft zoveel indruk op me gemaakt. De geur van de kruiden, de religies die hier naast elkaar leven, het ongrijpbare van de stad. De vele culturen die er hun stempel hebben achtergelaten.
Het is een stad waarvan ik weet dat ik er terugkeer, omdat mijn eerste bezoek zo indrukwekkend was. Intens, waarbij alle zintuigen op scherp staan. In Jeruzalem dompelde ik mij onder in de eeuwenoude geschiedenis van godsdiensten. Bij iedere stap die ik zette in de geplaveide straten ontdekte ik weer iets nieuws. Jeruzalem is een fascinerende plek die iedereen minstens een keer zou moeten bezoeken.
Ook interessant om te lezen:
- Hoogtepunten van Israël: de 11 beste redenen om Israël te bezoeken
- Zonsopkomst boven Masada, Ein Gedi en drijven in de Dode Zee
- De Westbank vanuit Jeruzalem: reizen door Palestina
- UNESCO werelderfgoed in Palestina: de Geboortekerk in Bethlehem
- Overnachten in Israël bij Abraham Hostels
- Wat te doen in Tel Aviv!
- UNESCO in Israël; de witte stad van Tel Aviv
- Biken over de boulevard: op de fiets door Tel Aviv!
- En tot slot een blog van travelaar.nl : vragen en antwoorden over reizen naar Israel.
Wauw, wauw, wauw! Ik wil hier ook zo graag een keer naartoe!
Ik vond Jeruzalem erg indrukwekkend.
De Toren van David heb ik helaas niet bezocht. Het was zo ontzettend druk toen ik er was! Dat had vast ook wel iets met de kerstvakantie te maken.
Qua geschiedenis en verhalen natuurlijk een absoluut moetje, zeker voor een Unesco fanaat als ik, maar politiek gezien wel een lastige site om te bezoeken.
Maar mss moet je politiek wel gewoon loslaten tijdens het reizen…
Bucketlist!! Deze bewaar ik voor later.
Ik ben er nog nooit geweest maar het staat absoluuut op de lijst. Praachtig!
Wat lijkt me dit een mooie plek zeg.. en zo fotogeniek ook, heel erg mooi! Staat zeker op de lijst. Is het een duur land?
De vluchten naar Israël vielen me erg mee, maar ik zou wel gaan sparen ja 😉