Een wandeling door het Groot Begijnhof in Leuven

In Nederland en Noord-Frankrijk kom je er een aantal tegen, maar eigenlijk zijn de Begijnhoven een typisch Vlaams fenomeen. Zo heeft ook Leuven haar eigen ‘mini-stad in een stad’. Wandelend door Leuven komen we door een toegangspoort terecht in een prachtig gerestaureerde historische wijk van een tiental straten, de één nog idyllischer dan de ander. Rode bakstenen huizen met blauwe deuren. Achter de daken vang je een glimp op van de torenspits van het convent van Chièvres en op de achtergrond hoor je de Dijle die dwars door het hof stroomt. Een stukje pure rust midden in de stad.

Het Groot Begijnhof in Leuven

De Begijnen of Béguines waren ongehuwde vrouwen die hun leven richten tot God zonder zich terug te trekken uit de wereld. Ze wijdden zich aan het gebed, arbeid en zorg voor de zieken. In de 13e eeuw richtten ze de begijnhoven op. Kleine hofjes met huizen en kerken, gebouwd in een typisch Vlaamse stijl. De Béguines waren vrij om te komen en gaan in de samenleving of zich terug te trekken uit de gemeenschap.

In Leuven vestigden de religieuze vrouwen zich net buiten de toenmalige stadsomwalling aan de oevers van de Dijle. De middeleeuwse huisjes en vakwerkhuisjes zijn een lust voor het oog. De meeste werden gebouwd tussen 1630-1670, met warmrood gekleurde baksteen, natuurstenen kozijnen rond de kleine raampjes, soms trapgevels en typische kleine dakkapellen. Zo nu en dan siert een klein beeldhouwwerkje de gevel of valt je blik opeens op een klein pleintje of groen park.

Begijnen en studenten

Tijdens de hoogdagen van het Begijnhof in de 17de eeuw woonden er zo’n 300 begijnen, maar onder de Franse bezetting werden de religieuze hoven afgeschaft. Tegenwoordig loop je er vooral studenten tegen het lijf. De Leuvense Universiteit, de oudste katholieke universiteit van Europa, kocht in 1962 het complex op en liet het prachtig restaureren. Nu wonen er studenten, gastprofessoren en onderzoekers uit alle werelddelen. Je komt er dan ook genoeg studenten tegen wanneer je door de pittoreske straatjes wandelt, ver buiten de drukte van de stad.

Ook valt me op de deuren of op de gevels van de huisjes namen staan. Pas in de napoleontische tijd kregen huizen namelijk huisnummers toebedeeld. Tot die tijd herkende je de huizen door de naam die op de borden vermeld stond. De huizen in het Groot Begijnhof droegen namen van heiligen of verwijzingen naar het Oude of het Nieuwe Testament. Struin je door het hof dan zie je de namen nog steeds op de deuren vermeld. Zo zie jer er huis Sint Gertrudis van Nijvel, de beschermheilige tegen ratten en muizen.

Bijzondere studentenhuizen zijn het. Niet veel studenten kunnen gezegd hebben dat zij ooit in UNESCO-Werelderfgoed woonden! In 1998 werden namelijk dertien Vlaamse begijnhoven ingeschreven op de lijst van het werelderfgoed van de Unesco. Zo ook het Leuvense Groot Begijnhof. Sindsdien vormt het een trekpleister voor toeristen en uiteraard een plaats met een rijk verleden. Op iedere straathoek hangt nog een bijzondere herinnering in de lucht, aan de Begijnen die hier in de Middeleeuwen woonden.

Het Klein Begijnhof van Leuven

Leuven telt nog een Begijnhof, het Kleine Begijnhof dat ooit net buiten de eerste poorten van de stad lag, vlakbij de Sint-Geertruiabdij. Het doet de naam eer aan en bestaat uit slechts een dertigtal huizen in traditionele Vlaamse stijl. Niet meer dan een straat en twee doodlopende steegjes. Hoe klein ook, het straatje laat een grote indruk achter. Helderwitte huisjes met blauwe deuren aan straten die bestaan uit vervaarlijk kasseien.