Op de grens van Utrecht en Gelderland loop ik het 16 kilometer lange Jufferpad. Dit Klompenpad voert me door het buitengebied van Renswoude en Veenendaal. De dauw ligt nog op de weilanden als ik begin aan mijn wandeling. Onderweg kom ik langs oude landgoederen en het statige Kasteel Renswoude, wandel ik dwars over de historische Grebbelinie en geniet ik van het kleurrijke herfstlandschap van de Gelderse Vallei.
Fort aan de Buursteeg
Het is prachtig wandelweer vandaag, en dus trek ik naar Renswoude waar ik het Jufferpad wil lopen. Deze route start bij wat ooit een van de grootste en belangrijkste verdedigingswerken van de Grebbelinie was: Fort aan de Buursteeg. De verdedigingslinie ligt op de grens van Gelderland en Utrecht en werd aangelegd in de 18e eeuw. Tegenwoordig is het een belangrijke ecologische verbindingslijn voor dieren zoals de ree, das, ringslang en ijsvogel. De wandelroute die ik vandaag heb gekozen loopt voor een deel over deze oude verdedigingslinie; de verschillende bunkers, forten en dijken die ik onderweg tegenkom zijn stille getuigen van het verleden. Een groep houten soldaten staat op wacht en wijst me de weg.
Bunkers
De wandelroute start met een rondje over het fort. Bij een informatiebord over de Grebbelinie wandel ik door een tunnel onder het spoor door. Aan de overkant loop ik over het zuidelijke deel van Fort aan de Buursteeg. Op de Grebbelinie zijn nog verschillende bunkers te vinden, zo ook hier. Al snel loop ik langs een gerestaureerde bunker, goed in ere hersteld. Een paar meter volg ik de oude loopgraven.
Het is niet de enige bunker die ik tegenkom. Even later stuit ik op Kochbunkers, zo vertelt een bord langs het wandelpad me. In de herfst van 1944 werden in het toenmalige Derde Rijk kleine eenmansbunkers aangelegd. Hier liggen er nog een paar direct naast het wandelpad, met hun ronde vormen zijn ze half verscholen in het bos.
Dwars door de weilanden
Ik klim over een hekje – een van de vele vandaag – en vervolg mijn pad door groene weilanden. Zoals bij de meeste Klompenpaden voert de route dwars over boerenerven en graslanden. De geur van nat gras hangt in de lucht. Een mooie afwisseling met de bossen waar ik later vandaag doorheen loop.
Ik loop door het hoge gras en volg de roze-witte schildjes. Ik steek een sloot over, klim over een opstapje en kom aan bij natuurgebied Meeuwenkampje. Een groene zone tussen spoorlijn en snelweg: een verrassend rustig stukje nieuwe natuur. Met wat geluk zie je hier zonnedauw, koekoeksbloemen of bijzondere vogels. Vandaag zie ik alleen een haas, die met grote sprongen het veld oversteekt.
Let op: tijdens het broedseizoen (15 maart tot en met 15 juli) is het deel van de route dat door Natuurgebied Meeuwenkampje loopt afgesloten. Je kunt dan gebruik maken van de routeverkorters. Deze staan ook met bordjes aangegeven. Honden zijn op een deel van de route niet toegestaan, omdat ze de dieren kunnen verstoren.
Over de Grebbelinie
De route volgt even het Utrechtpad, een streekpad van 162 kilometer dwars door de provincie. Links van me zie ik Batterij aan de Schalmdijk, onderdeel van de oude waterlinie. Ik wandel verder over een rustige klinkerweg met aan weerszijden boerderijen en weilanden, steek de Munnikenbeek over die weer vrij mag meanderen, en loop een kort stuk langs een drukke provinciale weg. Niet het mooiste deel van de route, maar het is gelukkig van korte duur. Dan verandert het uitzicht plotseling: een oprijlaan, hoge bomen in prachtige herfstkleuren, en in de verte het statige Kasteel Renswoude.
Kasteel Renswoude
Al aan het einde van de 14e eeuw stond hier een kasteel, of op zijn minst een versterkt huis. In de 17e eeuw werd dit gesloopt en vervangen door een elegant landhuis met een landschapstuin. De wandelroute voert dwars door dit park.
Het bijzondere aan de tuin is dat je, waar je ook loopt, altijd een doorkijkje hebt naar het kasteel. En dat uitzicht is in de herfst extra mooi. De bomen kleuren in alle tinten koper en goud, bladeren dwarrelen als confetti naar beneden. Het water van de vijver weerspiegelt het kasteel, en ik blijf even staan om het uitzicht in me op te nemen. Sommige bomen hier zijn meer dan 150 jaar oud. In het oude kasteelbos kom ik langs een theehuis en een grote duiventoren – stille getuigen van een rijk verleden.
Wist je dit? Het Jufferpad is vernoemd naar Margaretha van Culemborg, een adellijke dame die in de 16e eeuw in de omgeving van Renswoude woonde en er graag wandelde. De namen Jufferdijk en Juffersluis, die op de route liggen, zijn ook naar haar genoemd, omdat ze een “juffer” was, de adellijke titel voor een ongehuwde vrouw.
Dwars tussen de kippen door?
Zoals het een Klompenpad betaamt, loop ik ook over boerenerven. Zo kom ik op het erf van een kippenboerderij. Volgens de routebeschrijving zou ik hier tussen de rondscharrelende kippen moeten lopen, maar vandaag is er geen kip te zien. Misschien vanwege het seizoen of de dreiging van vogelgriep?
Via het Daatselaarselaantje loop ik het bos in. Hier is de herfst op z’n mooist: paddenstoelen in alle kleuren, de geur van vochtige bladeren, en zonnestralen die als gouden strepen door het bladerdak vallen. Bij de bosrand kom ik uit bij Schaapskooi Klein Ravenhorst. Rond 1800 bestond de omgeving van Renswoude vooral uit heide, waar grote schaapskuddes graasden.
Landgoed Klein Wolfswinkel
In het buitengebied van Renswoude wandel ik verder door Landgoed Klein Wolfswinkel, onderdeel van de groene gordel van landgoederen en bosgebieden rondom het dorp. Het pad slingert onder oude eiken door, over smalle houten bruggetjes en kleine trappetjes. Langs me kabbelt de Lunterse beek, glinsterend in het lage herfstlicht.
Bij restaurant De Dennen, aan de provinciale weg, ben ik ongeveer halverwege de route. Een prima plek voor een tussenstop — maar het is nog te vroeg voor lunch dus vandaag loop ik door.
Werk aan de Daatselaar en Slaperdijk
Dan kom ik bij Werk aan de Daatselaar, onderdeel van de Grebbelinie. Het pad ligt hier wat verhoogd in het landschap, met verschillende trappetjes. Op en af ga ik, mijn voeten knisperen over eikels en gevallen bladeren. Iets verder loop ik tussen nieuwsgierige schapen door, langs Schotse hooglanders en loeiende koeien in de wei.
Nog een paar kilometer te gaan. Rustig wandel ik over de Slaperdijk, een verhoogde dijk die ooit bescherming bood tegen overstromingen. Aan de talloze routebordjes te zien zijn er hier nog tal van andere wandelingen te ontdekken.
Via een mooi pad kom ik weer uit bij het bezoekerscentrum. De route was prachtig en leidde me door een grote variatie aan landschappen — afwisselend, soms verrassend, en veel onverhard. In de herfst valt het licht warm over het landschap – een perfecte afsluiting van een afwisselende wandeling vol historie, natuur en herfstpracht. Meteen besluit ik dat zodra zich weer een mooie herfstdag aandient, ik hier weer ga wandelen!
Bezoekerscentrum Grebbelinie
Terug bij Fort aan de Buursteeg schuif ik aan bij restaurant Grebbelounge. Een dampende kop soep en een warme gemberthee smaken extra goed na zo’n wandeling. Door het raam zie ik de vestingwallen van het fort. Eigenlijk ben ik ook wel heel benieuwd naar de plek waar ik nu ben. Na de lunch neem ik hierom nog een kijkje bij het Bezoekerscentrum Grebbelinie en sluit meteen aan bij een rondleiding.
De gids vertelt hoe deze linie uit aarden verdedigingswerken bestond en een cruciale rol speelde in de oorlog tegen de Fransen (1794-1795) en in 1940 zelfs midden in de frontlinie lag. Het museum laat zien hoe Nederland eeuwenlang zijn verdediging bouwde met behulp van water, en hoe de linie tegenwoordig een belangrijke ecologische zone is voor planten en dieren. Het is fijn om zo nog een korte uitleg te krijgen over het gebied waar ik een paar uur heb gewandeld. Een mooie afsluiting van mijn dag.
Klompenpad Jufferpad in het kort
Het Klompenpad Jufferpad is een wandelroute van 16 kilometer, grotendeels over onverharde paden. De route is in twee richtingen gemarkeerd, zodat je zowel links- als rechtsom kunt wandelen. Er zijn een aantal mogelijkheden om de route iets in te korten, dit moet sowieso tijdens het broedseizoen. Startpunt van de route is TOP Fort aan de Buursteeg. Hier is voldoende gratis parkeermogelijkheid. Reis je liever met het openbaar vervoer? Vanaf treinstation Veenendaal-de Klomp is een aanlooproute aangegeven van ongeveer een kilometer naar het startpunt. Je kunt de route op gpx lopen, die vind je hier, maar bij het Bezoekerscentrum Grebbelinie is ook een routegidsje verkrijgbaar. Wil je de hele lengte van de Grebbelinie bewandelen? Bekijk dan de Wandelgids Grebbeliniepad. Op de site Opdegrebbelinie.nl vind je meer informatie over de Grebbelinie.
Over Klompenpaden
Klompenpaden zijn wandelroutes in de provincies Utrecht en Gelderland, uitgezet door Landschap Erfgoed Utrecht en Stichting Landschapsbeheer Gelderland. Ze voeren over landgoederen, historische paden en dwars door boerenland. Vaak zelfs over particuliere erven. Hier kun je genieten van de omgeving, frisse lucht opsnuiven, over bruggetjes lopen en door weilanden stappen. Het Jufferpad is het honderdste Klompenpad dat is uitgezet — en zeker een van de mooiste, vooral in de herfst.
Geef een reactie