Sneller dan een cheeta: Nederlands snelheidsrecord World Human Powered Speed Challenge

“Aniek, ben je er klaar voor?” hoor ik door de porto. “Ja!” roep ik. “Start in 3,2,1, GO!” Ik trap zo hard ik kan en schiet over de highway bij Battle Mountain. Op mijn aerodynamische fiets rijd ik door de woestijn van Nevada. “De sprint start over 1000 meter. Je moet NU alles geven.” De laatste 45 seconden van de race rijd ik zo hard ik kan en hierna begin ik meteen met remmen. Bij de finish word ik uit de fiets geholpen. Hebben we het wereldrecord gehaald?

World Human Powered Speed Challenge

Zo gaat het bijna iedere dag deze week. Na 8 maanden trainen in Nederland en een week acclimatiseren in Californië ben ik nu in Battle Mountain, Nevada. Een rustig stadje aan de Interstate 80, met een kleine supermarkt, een McDonalds, een Super8 hotel. Dat is het wel zo ongeveer. Één keer per jaar wordt Battle Mountain overgenomen door fietsteams van over de hele wereld die allemaal hetzelfde doel hebben: het fietsen van de World Human Powered Speed Challenge. Midden in de woestijn wordt de Nevada State Route 305 afgezet zodat fietsers op de lange, rechte en vlakke weg het 200 meter sprintrecord kunnen proberen te verbreken.

Dat geldt ook voor mij. Ik ben hier met wielrenster Iris Slappendel en het Human Power Team Delft & Amsterdam, een samenwerking van de TU Delft en de Vrije Universiteit Amsterdam. Samen doen we een gooi naar het vrouwelijk wereldsnelheidsrecord dat nu op ruim 121 kilometer per uur staat. De studenten van het Human Power Team willen met het project laten zien dat de mens dankzij technische innovaties op eigen kracht sneller kan zijn dan de natuur. Sneller zelfs dan een cheeta – het snelste landdier ter wereld met een topsnelheid van 112 km/u.

Video: de voorbereidingen en de reis naar Battle Mountain

De voorbereiding

Dat record verbreek je niet zomaar. Studenten van de Technische Universiteit Delft bouwden hierom voor Iris en mij een aerodynamische fiets. De Bewegingswetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam maakten iedere week mijn trainingsschema’s en analyseerden al mijn data om mijn sprint nog beter te maken. Karin Lambrechtse (auteur van het boek Sportables) maakte als onze voedingscoach sportvoeding op maat. Sportpsycholoog Dido Blonk heeft mij op het gebied van mental training begeleid. Al deze personen zorgen ervoor dat ik als atleet het beste uit mezelf kan halen.

Aan de wedstrijd is heel wat training vooraf gegaan. Leren fietsen op een ligfiets en vervolgens flink wat uren maken in de VeloX7, de fiets die speciaal voor mij en Iris is gebouwd. We trainden op bijzondere plekken: de landingsbaan van de Vliegbasis Valkenburg bij Leiden, op een ovalen track met kombochten op de RDW-baan. Vorige maand werd zelfs de snelweg bij Helmond een paar uur afgezet zodat wij er konden racen. En dan heb ik het nog niet eens over alle uren in de sportschool, sprinttrainingen en testen die ik heb gedaan.

Dat was nodig, want de VeloX 7 is niet zomaar een fiets. Het is een ligfiets met een aerodynamische kap erover. Dat betekent dat de fiets zwaar is, en moeilijk in evenwicht te houden. Maar ook dat ik aangeduwd moet worden en na de race moet worden opgevangen, want zelfstandig starten en stoppen kan ik niet. Omdat er geen raam in de kap zit, kijk ik op een klein scherm dat weergeeft wat de camera op de fiets filmt. Via radio hoor ik aanwijzingen van mijn coach, zodat ik weet wanneer ik moet sprinten.

Lucky number 7

Of de trainingen goed genoeg zijn geweest zullen we nu zien, bij de kwalificatie. Hier hebben we een jaar naartoe gewerkt. In het civic centre van Battle Mountain spreekt organisator Alice Krause ons eerst nog streng toe. “De weg wordt helemaal afgezet en alleen tussen de runs mag het verkeer even verder rijden. Ook teams kunnen alleen dan naar de start. Zorg dat je op tijd bent want te laat betekent geen run.” Al zitten we midden in de woestijn, de highway even afzetten om fietsers ruim baan te geven blijkt nogal een logistieke uitdaging.

In de zaal zit een bont gezelschap aan fietsers. Serieuze universiteitsteams die alles op alles hebben gezet om deze week een wereldrecord te verbreken en een hele werkplaats hebben opgebouwd. (Ja, dat zijn wij, samen met teams uit Italië en Canada, onder andere) Kleinere teams die hun eigen fiets hebben opgebouwd en hier al jaren komen racen. Vol enthousiasme vallen ze elkaar in de armen als ze een bekende zien.

Ik kijk vooral uit naar de loting, die mijn plaats in de kwalificatie zal bepalen. Ik trek lucky number 7 en mag als een van de eersten een tijdstip kiezen voor de kwalificatiewedstrijd. Het gaat beginnen!

Alice legt ons nog een keer uit hoe de wedstrijd in elkaar steekt. De World Human Powered Speed Challenge duurt zes dagen. Twee keer per dag, ’s ochtends en ’s avonds, zijn er wedstrijden. Hierbij wordt er gefietst over een parcours van ruim 6 mijl, dus 9 kilometer. Hiervan kan je 5 mijl lang snelheid maken, vervolgens wordt over 200 meter je snelheid gemeten, en heb je nog een mijl om weer af te remmen. Iedere middag worden de heats van de races van die avond en de volgende dag verdeeld. Hoe dichter je bij het wereldrecord zit, hoe eerder je mag kiezen. Zo kunnen de snelste teams de tijdstippen uitkiezen waarop de wind en temperatuur het best zijn.

Regen, wind en storm

Twee keer per dag mag ik dus een poging doen het snelheidsrecord te verbreken. Maar dan moet ik me eerst wel kwalificeren door te laten zien dat ik snel genoeg én veilig kan fietsen. Want met ruim 100 kilometer per uur fietsen is niet zonder gevaar.

’s Ochtends heb ik met mijn trainers al de weg bekeken waar alles gaat gebeuren. Een lange highway, zover het oog reikt. Grote trucks razen met behoorlijke snelheid voorbij en verder is er niets. Helemaal niets. Alleen een weg met perfect asfalt waar ik harder ga fietsen dan ik ooit heb gedaan. Maar dat dit niet zonder slag of stoot gaat, merk ik al snel.

Tijdens de kwalificatie haal ik 68,41 kilometer per uur, waar ik alles behalve tevreden mee ben. Er is de avond ervoor iets veranderd aan het stuur waardoor ik niet goed tegen de harde wind in kan sturen, en hierdoor fietst de fiets erg nerveus. Op deze snelheden voelt dat eng, alsof de fiets bijna crasht. Gelukkig haal ik veilig de finish. Als een van de 12 snelste renners ben ik gelukkig wel toegelaten tot de avondrun, maar ook hier werkt het weer niet mee.

Zodra we aankomen bij de weg waar we gaan rijden zien we in de verte donkere wolken. Waar in Battle Mountain ’s avonds de omstandigheden vaak het beste zijn om te fietsen – weinig wind en hoge temperaturen – worden dit jaar heel wat avondruns geannuleerd. Donkere wolken doemen op. Het dondert flink en al snel regent en waait het nog veel harder. Alle runs worden afgeblazen. Ook de mijne.

Gelukkig zijn er ook genoeg westrijden die wel doorgaan. De volgende dag haal ik een snelheid van 106,05 kilometer per uur. Meer dan 100 kilometer per uur op een fiets… “Wat gaaf!” is het eerste wat ik roep als ik uit de fiets stap. De volgende dagen kom ik op dreef. De ranking van WHPSC wordt gebaseerd op het percentage van het wereldrecord. Ik fiets het snelste van de vrouwen en ben bij de vrouwen én mannen het dichtst bij het wereldrecord, dus ik sta al snel eerste in de ranking.

Een week vol hoogte en dieptepunten

Vooraf hebben we veel besproken, zodat Iris en ik zouden weten hoe de wedstrijden zouden verlopen. We wisten wat te doen bij valpartijen en ook hoe je je hier weer overheen kan zetten bij een volgende run. We zijn voorbereid op hitte en ik heb speciale hitte-acclimatisatie trainingen gedaan. Alles is tot in detail voorbereid, maar toch gebeuren er veel onverwachte dingen.

Zo fiets ik het begin van de week een perfecte race. De start gaat goed en ik kan vanaf het begin de cadans opbouwen en stabiel versnellen. Ik word de hele race gecoacht: “nu versnellen”, “250 watt”, “denk aan je cadans”. Opeens hoor ik “Naar rechts! Naar rechts! NU naar rechts!” “Wat gebeurt hier?” denk ik bij mezelf. Ineens zie ik voor me een zwarte SUV opdoemen. Ik rijd er rechts voorbij en zie ineens de fiets van Yasmin Tredell die voor me gestart is. Ik kan ze allebei inhalen en zet nog een keer aan voor de sprint. Ik rem af en bij de finish is het chaos. Er komen twee fietsen en twee volgauto’s tegelijk aan en de organisatie schiet in de stress. Welke van de twee witte fietsen moeten ze nu vangen? Op deze snelheid zien ze er hetzelfde uit. Iedereen heeft vandaag een hartverzakking gekregen maar ik fietste wel snel. Als ik mij uit zo’n situatie kan redden, zit het met die fietsbeheersing wel goed.

Wat ik niet had verwacht was de impact van het weer. Dit blijkt een lastige factor deze week. Er is vaak teveel wind. Hierdoor kan je minder stabiel fietsen; bij zo’n hoge snelheden word je bij een windvlaag meteen de weg over geblazen, en je kan minder hoge snelheden halen. Er is ook vaak een “non legal” wind. In het kort houdt dit in dat je alleen een legale wedstrijd kan rijden, als er weinig tot geen wind is. Bij iedere wedstrijd wordt de windsnelheid gemeten. Is deze te hoog, dan is dit “non legal” wind en telt je race niet mee. Ook al is dit tegenwind en zijwind en word je door de wind afgeremd.

Al snel in de week fiets ik flink harder dan Nederlands vrouwenrecord dat al jaren in handen is van Ellen van Vugt. Zo verbreek ik maar liefst vier keer achter elkaar het Nederlands record. Alleen heb ik steeds weer meer dan de toegestane wind tijdens mijn runs. De ritten worden allemaal niet goedgekeurd. Als dit één keer gebeurt is dit vervelend, maar als je dag na dag een record rijdt dat wordt afgekeurd, komt dat hard aan. Even zie ik het echt niet meer zitten. Mijn coach praat op mij in, en dankzij hem krijg ik er weer vertrouwen in. Gelukkig maar, want de volgende race start binnen een paar uur en dan moet ik er weer klaar voor zijn.

Speeding tickets en een record

Ook al worden mijn runs niet goedgekeurd, snel zijn ze wel. Iets te snel. Terwijl aan het einde van de week groepsfoto’s worden gemaakt, klinkt in de verte een sirene. Een politieauto komt op ons afgereden en een agent stapt uit. Calvin Moes, van het team van de Universiteit van Toronto, wordt gearresteerd. “Where’s Aniek?” hoor ik ineens. De agent komt mijn kant op en slaat me in de boeien. Calvin en ik mogen allebei plaatsnemen in de politieauto: op de 305 is de speed limit 75 mijl per uur en daar zaten we beiden flink overheen. Grapje van de organisatie. De politie speelt goed mee.

Gelukkig word ik weer vrijgelaten. Na veel tegenslag met de wind heb ik nu mijn allerlaatste race. Alles hangt hiervan af. Want hoewel ik tot nu toe de snelste vrouw ben zijn al mijn races tot nu toe afgekeurd dankzij de wind. Ik sta dus allerlaatste in het eindklassement, waarin alleen races met legal wind tellen.

Ik besluit dat het nu alles of niets is. Ik fiets zo hard ik kan en geef alles tot aan de finishlijn. Ik denk niet meer aan sturen, let niet meer op de weg, en denk alleen maar aan zo hard mogelijk trappen. Zoveel, dat ik wanneer ik na de finishlijn mijn benen stilhoud, ik bijna alles zwart zie worden. Slingerend rijd ik over de weg en ik probeer zo snel mogelijk af te remmen. Volledig gesloopt moet ik bij de finish uit de fiets gehaald worden. Dat het hard ging is wel duidelijk, maar of de wind goed is blijft nog een paar uur onzeker.

Een nieuw record?

Bij het diner ’s avonds valt het verlossende woord. Er was de hele avond maar één run met legale wind, en dat was de mijne! Na zoveel pech met de wind heb ik eindelijk een legal run. Ik heb 121,52 kilometer per uur gefietst. Hiermee kom ik 0,3 kilometer per uur te kort om het wereldrecord op mijn naam te zetten, maar heb ik wel het Nederlands Record gehaald en heb ik de World Human Powered Speed Challenge 2017 gewonnen!

Bij de prijsuitreiking word ik weer naar voren gehaald door de highway control. Ik krijg een speeding ticket omdat ik ruim 75 mijl per uur heb gefietst op een weg waar maar 70 mijl per uur is toegestaan. Ik geloof niet dat er iemand ooit zo blij is geweest met een verkeersboete!

De World Human Powered Speed Challenge is een internationale wedstrijd voor ligfietsers in de Amerikaanse staat Nevada met als doel het verbreken van snelheidsrecords. De 18th annual World Human Powered Speed Challenge vond plaats in Battle Mountain, Nevada van 11 tot 16 september, 2017. Bij de vrouwen fietsen onder andere Iris Slappendel voor Human Power Team Delft & Amsterdam, Yasmin Tredell voor de University of Liverpool, huidig wereldrecordhoudster Barbara Buatois en Nederlands recordhoudster Ellen van Vugt. 

Bedankt aan alle teamleden van het Human Power Team Delft & Amsterdam. Jullie zijn toppers! Ook aan de organisatie van de World Human Powered Speed Challenge, alle deelnemers, sponsoren, fotograaf Bas de Meijer en videomaker Arnand Sie.

Foto’s door Bas de Meijer Video door Anand Sie