Italy Divide: unsupported bikepacken door Italië

Fietsen over de Via Appia en de Via Francigena. Klauteren over rotsblokken en over delen van het parcours waar je amper kan lopen, laat staan fietsen. De Strade Bianche volgen op het parcours van l’Eroica. Ik fiets Italy Divide, een unsupported bikepacking race door Italië, en het is één groot avontuur.

Het laatste avondmaal

Een paar maanden geleden zag ik een bericht over Italy Divide, een unsupported bikepacking race door Italië. Van Napels zou je via Rome, Siena, Florence en Bologna naar het Gardameer moeten fietsen. Verder was er niet bijster veel informatie beschikbaar, behalve dat het grootste deel van de route offroad zou zijn. Meteen schreef ik me in. Het resultaat? Ik ben nu in Napels, klaar voor een wedstrijd over 1200 kilometer waarbij ik geen idee heb wat ervan te verwachten.

De avond voorafgaand aan de race eten we met alle deelnemers een pizza met uitzicht op de Golf van Napels. Ik ben inmiddels al een paar dagen in Napels en mijn fiets staat klaar voor de wedstrijd. Vanavond maak ik kennis met alle deelnemers. Het Laatste Avondmaal, wordt het genoemd. De laatste tips worden gedeeld bij een pizza Margherita en een biertje. Sterke verhalen komen boven tafel, net als horrorverhalen over het parcours. Morgen zal ik het meemaken. Ik heb geen idee wat ik kan verwachten.

Dag 1: Vertrek uit Napels. 142 kilometer

Om 10 uur is het tijd om mijn tassen in te leveren, het startnummer en mijn tracker op te halen. Op zijn Napolitaans is het chaos. Er staat een flinke rij en de straat is geblokkeerd door fietsen en renners die staan te popelen om te starten. Uiteindelijk krijg ik mijn startnummer en dan is het officieel: ik fiets Italy Divide.

Nu nog wachten tot de start om twee uur. We fietsen wat op en neer over de boulevard en besluiten met een groep pizza te gaan eten. Mooi om zo kennis te maken met andere fietsers. Voor sommigen is het hun eerste race, anderen zijn volleerd bikepackers.

Na een briefing waar niets van te verstaan is – ik hoop maar dat er niets belangrijks wordt verteld – fietsen we in een groep van tweehonderd deelnemers Napels uit. Mensen juichen, maken foto’s. Zodra de wedstrijd open is fietst de eerste groep op volle snelheid weg. Ik fiets rustig de stad uit. Al meteen blijkt dat iemand amper buiten Napels al een ongeluk heeft gehad.

Door industriegebied en over slechte wegen maken we de eerste kilometers. Al snel krijg ik een klapband voor en mijn achterband loopt ook langzaam leeg. Een deuk in mijn velg en een scheur in de buitenband. Mijn remschijf loopt aan. Wat nu? De banden zijn tubeless gemaakt, maar de voorband is niet meer te redden. Daar moet toch een binnenband in. Ik probeer alles zo goed en zo kwaad als het kan te repareren en al snel krijg ik hulp. Wedstrijd of niet, iedereen helpt elkaar. Mooi om te zien! Gelukkig rijd ik de rest van de race niet één keer lek en houdt de fiets zich perfect. Ik fiets verder, nu over rustige en redelijk vlakke wegen. Mijn avondeten haal ik bij een supermarkt. Ik fiets een stuk langs de zee en kampeer uiteindelijk in een olijfboomgaard bij Formia. Dag één zit erop.

Dag 2: Klauteren over de Via Francigena. 97 kilometer

Al voor zonsopkomst stap ik op de fiets. Eerst ga ik op zoek naar een bar voor een espresso en ontbijt. Dan fiets ik met een paar andere fietsers over de Via Appia Antica. Hoewel het een individuele wedstrijd is, hebben zich toch al snel groepjes gevormd en kom je dezelfde fietsers steeds weer tegen. De grote stenen van de historische weg schitteren in de ochtendzon, machtig om over deze historische weg te fietsen. Het is wat klimmen en klauteren over de Monte Montallo wanneer we op het eerste stuk van de Via Francigena komen. Het is dan ook een wandelroute en geen makkelijke ook. Gelukkig is het wel redelijk te fietsen, met zo nu en dan wat geklauter over rotsblokken, terwijl het al snel warmer wordt.

Dan komt het stuk dat volgens de organisatie ‘het enige stuk is dat je mogelijk moet hike a biken’. Het wandelpad gaat steil omhoog, over rotsblokken en smalle paden en tussen de doornstruiken en brandnetels. Ineens ben ik blij dat ik een lichte cyclocrossfiets heb. Lopend is dit al moeilijk te doen, laat staan fietsend. Voorzichtig ga ik omhoog, constant mijn fiets over rotsblokken tillend. Een uur later zijn we misschien een kilometer verder.

De hele dag volgt de route de Via Francigena. Een tijdje over een smal pad tussen de velden, maar vooral veel de hoogte in. Zoveel mogelijk fietsend, maar ook veel lopend en klauterend proberen we zo goed en zo kwaad als mogelijk is verder te gaan richting Sezze en Sermoneta. We zijn twaalf uur onderweg en we zijn negentig kilometer verder gekomen. De finish lijkt ineens ver weg.

Dan begint het ineens te regenen en de weerapp voorspelt mogelijk onweer. We besluiten aan te kloppen bij de Abbazia di Valvisciolo. Ik mag me melden bij de prior en vertel in mijn beste Italiaans dat we de pelgrimsroute fietsen. De prior besluit dat er nog wel een slaapplek is in de abdij en we mogen mee-eten met een ‘licht maal’ voor de pelgrims: antipasti, salade, lasagne met artisjokken, braadvlees met aardappelen en groenten, artisjokken, en nog een dessert. We proosten met onze wijn. Wat een ervaring!

Dag 3: Over de Via Appia Antica Rome in. 147 kilometer

Om vier ’s ochtends gaat de wekker. Zo kunnen we hopelijk nog wat fietsen voor het écht warm is. We pakken onze tassen in, samen met het ontbijt dat we gisteren gekregen hebben, en willen door de poort naar buiten. Op slot. Wat nu? Een twee meter hoge poort staat tussen ons en de wedstrijd. Er overheen lukt niet, er in het klooster lijkt niemand op te staan voor een vroeg gebed. Wat nu? Uiteindelijk vinden we een uitweg door een berg onkruid en over twee hekken.

Fietsen zit er alleen niet echt in. Zodra we het eerste bord van de Via Francigena zien moeten we weer van de fiets. Een blik op het hoogteprofiel vertelt ons dat we zo’n vijfhonderd meter moeten stijgen. Een blik op het pad vertelt ons dat dit veel, heel veel traptreden zijn. Daarna wacht gelukkig koffie in Cori, de plaatselijke bar is al vroeg open. “Gisteren hebben we veel fietsers gezien.” wordt ons verteld. Lopen we nu dan al zover achter?

Fietsend over de rollende heuvels komt de zon langzaam op. De uitzichten zijn waanzinnig. Ik kan nog even genieten voor er een paar gemene klimmen komen waar ik amper fietsend boven kan komen. Hierna gaat de route door het bos. Brede paden met mooie offroad afdalingen en stukken over grasvelden. Boven op een heuvel zien we schapen loom grazen. Leuk voor een foto, denk ik nog. Tot er twee herdershonden woedend grommend op ons af rennen. De paar honderd meter die volgen zijn waarschijnlijk de snelste van de dag, zo graag wil ik hier weg.

Later die dag genieten we van de mooiste uitzichten, in Velletri en over het Lago di Giulianello. En natuurlijk vanaf Nemi, met uitzicht over het Lago di Nemi. We vervolgen onze weg over de Via Francigena. Een soort single trail met veel rotsen, maar dan met wandelaars en fietsers in twee richtingen. Een geweldige track voor mijn crossfiets, maar dat hier ook renners ’s nachts gefietst hebben lijkt me gestoord. Dan trap ik op de rem. Twee mannen zitten naast een ravijn en sjorren aan een touw. Een blik naar beneden en we zien een fiets en een paar meter lager een fietser aan de doornstruiken bungelen. We proberen hem omhoog te krijgen met een touw en met mijn zakmes snijden we de takken los. Hij komt eruit, gelukkig.

We gaan door richting Rome, over eeuwen van geschiedenis. We fietsen over de oude Via Appia. Over stenen waar legionairs hebben gemarcheerd. Het is episch. We maken een rondje om het Colosseum, ontdekken een trail over het Forum Romanum en trekken ondertussen heel wat bekijks. Via de Sint Pieter fietsen we de stad uit. Met een klein groepje fietsen we zo lang mogelijk door, over gravelpaden en afgelegen wegen, tot we een restaurant vinden waar we aanvallen op de pasta. Rond een uur of tien vinden we een slaapplek in de oude stal in Monterosi. Het was de langste dag tot nu toe, maar veel kilometers hebben we nog niet gemaakt.

Dag 4: In de voetsporen van de Etrusken. 137 kilometer

Om vijf uur gaan we weer op pad. Een prachtige single trail door het bos, langs de overblijfselen van de Etrusken. Het is donker, bochtig, we schuifelen over boomstammen om riviertjes over te steken en klimmen over omgevallen bomen. Langs de route zie je in de rotsen uitgehakte nissen, overal kleine sporen van de Etrusken.

Het duurt lang, te lang voor we ergens kunnen ontbijten. Dan is er eindelijk een dorpje, boven op de heuvel. Er gaat een weg omhoog, maar de route stuurt ons via alle trappen die er mogelijkerwijs in het dorpje te vinden zijn. De routemaker wilde iets te graag veel hoogtemeters, lijkt me. De cappuccino en het koffiebroodje smaakten nog nooit zo goed.

Langzaam verandert het landschap. De donkere bossen maken plaats voor een weids landschap met veel glooiende klimmen en afdalingen. Na Rome komen we in Viterbo, waar rond de kathedraal vandaag een klein marktje is. Ik fiets een dag alleen en geniet van de uitzichten over velden vol klaprozen, kerktorens in de verte en knisperende gravel onder mijn banden. Het is druk op de normaal zo afgelegen wegen. Tientallen pelgrims lopen rond de paasdagen over de Via Francigena richting Rome.

Ik fiets van stadje naar stadje. Mijn benen voelen inmiddels zwaar. Met de eetpauzes erbij zit je iedere dag toch zeker vijftien uur op de fiets. Aan het einde van de dag vind ik een bed in een pelgrimshostel in Radicofani. Halverwege Rome en Florence ben ik inmiddels. Ik sleep mezelf naar een restaurantje voor een pelgrimsmenu, stevig eten met een goede karaf rode wijn, en dan val ik als een blok in slaap.

Dag 5: Over Strade Bianche en l’Eroica. 132 kilometer

Uitslapen! Tot zeven uur nog wel, dat lijkt zo lang. Ik ontbijt met een grote cappuccino en croissants van een bakkerij en even ben ik uit de wedstrijdfocus. Er is slecht weer voorspeld, dus ik stap toch maar snel op de fiets en kijk in ieder dorp of het weer goed genoeg is om verder te gaan. Natuurlijk begint het net keihard te regenen wanneer ik op een open stuk ben en er geen beschutting te bekennen is. De donder rolt over de heuvels en een flits verlicht de hemel.

Ik kom voorbij Bagno Vignoni, waar warme stoom uit de grond omhoog komt. Ik zie een bord dat hier thermale bronnen zijn, luxe hotels met sauna’s en de verleiding is groot om hier te blijven. Toch fiets ik door. Vandaag is namelijk de dag van de Strade Bianche. Ik fiets een deel van l’Eroica, over de witte wegen van Toscane. ’s Middags breekt de zon door en wat een uitzichten heb ik dan! Frisgroene en gele weiden over rollende heuvels, olijfgaarden en wijnranken.

Wanneer ik bij een fonteintje uitkom en mijn fiets wat wil poetsen – na alle regen op de gravelpaden kraakt en piept alles aan mijn fiets – kom ik de anderen tegen met wie ik eerder fietste. We besluiten samen verder te fietsen en schuilen voor de regen in een restaurantje. Officieel is het niet open, maar speciaal voor ons maakt de eigenaar toch wat eten klaar. Samen fietsen we de laatste kilometers naar Siena. Hier bestellen we een fles wijn en genieten van de aperitivo. Even uitrusten en genieten, voor we nog een rondje over het Piazza del Campo maken. We hebben een stacaravan geboekt vlak buiten Siena en zijn klaar om te slapen.

Dag 6: Chianti en olijfbomen. 88 kilometer

Vanaf Siena gaan we meteen het bos in. Zigzaggend over modderige paden met uitzicht op de olijfboomgaarden. Soms kijk je kilometers ver weg. We hadden verwacht onderweg wel te kunnen ontbijten in een een van de dorpjes, maar alles blijkt gesloten. Het duurt uren voor we in Radda in Chianti zijn. Maar dan zijn er wel cappuccino’s en broodjes.

Hierna toeren we heerlijk door de Chianti streek. Wat is het hier prachtig. Over onverharde wegen gaan we constant heuvelop en -af met dorpjes die lijken te willen concurreren in schoonheid. Zoals het middeleeuwse pareltje Volpaia. In Greve in Chianti blijkt geen supermarkt open. Dan maar lunchen met gnocchi en toch een glas Chianti wijn, Florence is immers niet meer zo heel ver.

Schijn bedriegt, en de gps-route ook. We gaan richting Impruneta en de afstand is hemelsbreed inderdaad niet lang, maar de route gaat flink omhoog door het bos. Over steenplateaus en paden waar je wielen tot de assen in de modder zakken, tussen de sporen van wilde zwijnen. Ik probeer zoveel mogelijk te fietsen, maar het lukt niet overal. Tergend langzaam gaan we vooruit. De afdalingen daarentegen gaan als een speer.

Uren later dan gehoopt, maar uiteindelijk komen we toch aan in Florence. Ik vind online een goedkoop hostel en we besluiten op het terras wat te eten bij Rifrullo, mijn vaste aperitivo adres in Florence. We zijn even niet in bikepacking modus maar kijken gewoon uit naar een goede nacht slapen.

Dag 7: Van de route af naar Bologna. 113 kilometer

’s Ochtends is de motivatie bij de meesten op. Blessures spelen op. De hoop om voor het finishersfeest op zaterdag te kunnen finishen is inmiddels de grond in geboord. De meesten stappen op de trein. Ik besluit om nog een dag door te fietsen, naar Bologna. Niet helemaal over de officiële track, gisteren hoorden we verhalen over een koppel dat in een dag maar 15 kilometer verder kwam, zoveel moest er gelopen worden. En degenen die tot de finish kwamen stuurden foto’s van de sneeuw die hier nog nog ligt. Een ding is zeker, het lukt mij qua tijd gewoon niet meer om de rest van de route te fietsen en te finishen. Gelukkig weet iemand een makkelijkere route tot Bologna, waarna ik de trein kan nemen. De makkelijke route blijkt alsnog twee bergpassen te bevatten, dus we zijn nog even onderweg.

Het zit erop

In Bologna zoek ik weer een hostel en zaterdag neem ik de trein naar station Mori. Italy Divide in één week fietsen, dat zat er dit jaar niet in. De dagplanning die ik vooraf maakte haalde ik niet, omdat er zoveel loopstukken in het parcours zaten. Steeds kwam ik dus een stukje verder achterop schema te liggen. Ik had vooraf een inschatting gemaakt van het parcours en het klimaat, maar de echte winterkleding voor de laatste dag had ik niet bij me. Officieel finishen zit er dus voor mij dit jaar niet in. Maar er ligt een week vol avonturen achter me, waarin ik bijzondere mensen ontmoette en een prachtige – doch loodzware – route heb gefietst.

Italy Divide 2019

Italy Divide was extreem. Zeven dagen lang fietste ik door prachtige landschappen, over de Via Appia en de Via Francigena. Maar ik klauterde ook kilometers en kilometers over rotsblokken, stukken route waar je amper kon lopen, laat staan fietsen. In het bos ploeterde ik door de modder en tilde ik mijn fiets over omgevallen bomen. Mijn benen zijn bont en blauw en zitten onder de krassen. Ik ben achterna gezeten door een agressieve hond en heb als pelgrim overnacht in een klooster. Ik ben een bijzondere ervaring rijker, dat is zeker! En dat het een extreem zware bikepacking race is, daar ben ik nu ook achter. In Bologna was het na 870 km off-road wel genoeg. Ik had de kleding niet voor het laatste stuk, waar de sneeuw te hoog lag en het te koud was. Ik ben niet tot de finish gekomen, maar heb wel veel genoten, nog meer afgezien en veel geleerd.

Of ik Italy Divide volgend jaar nog een keer zou fietsen? De gedachte aan de loopstukken neigen naar een nee, maar nu weet ik wel wat ik kan veranderen om volgend jaar beter voorbereid aan de start te staan. Het is wel mogelijk. Dus wie weet. Maar nu geniet ik eerst nog even van de herinneringen aan Italy Divide 2019.