Roma erfgoed in Boekarest: Kleurrijke bloemen en een grauwe geschiedenis

Boekarest is een stad met veel verschillende lagen. Dat is een van de eerste dingen die ik ontdek wanneer ik door de geplaveide straten van de Oost-Europese stad loop. De stad verbergt heel wat verhalen. Een daarvan is dat van de Roma, of Rroma, de term die tegenwoordig wordt gebruikt voor de mensen die vroeger zigeuners werden genoemd. Vandaag neem ik deel aan de Rroma Heritage Tour, een stadswandeling die me de geschiedenis en het hedendaagse leven van de Roma uitlegt.

Slenteren door de oude stad

We ontmoeten onze gids Stefan en beginnen de rondwandeling in de oude stad van Boekarest. Onze eerste stop is bij een van de oudere kerken van Boekarest, een herinnering aan de rol die de kerk speelde in het tot slaaf maken van de Roma. Stefan begint met het uitleggen van de geschiedenis van de Roma-gemeenschap. “Hoewel de Roma sinds 1300 in Europa zijn, beschouwen veel mensen ze nog steeds als buitenstaanders. De Roma kwamen oorspronkelijk uit India. Ze reisden door Turkije en breidden zich vervolgens uit naar Oost-Europa. De eerste officiële vermelding van de Roma in Roemenië stamt uit 1385, al is de term Roma eigenlijk modern.”

“Interessant om te weten is dat hun taal stukjes opnam van alle landen waar ze doorheen reisden: Griekenland, Turkije… Op basis van de herkomst van deze woorden kon de migratie van de Roma in de Middeleeuwen worden bepaald.”

Tegenwoordig zijn de Roma de op een na grootste etnische minderheid in Roemenië, na de Hongaren. “Officieel is ongeveer 4 procent van de inwoners van Roemenië Roma, hoewel dit aantal waarschijnlijk dichter bij 10 procent van de bevolking ligt. Veel mensen van Roma afkomst willen zich geen Roma noemen, omdat er nog steeds veel discriminatie is.” Naar het echte aantal blijft het dus gissen.

In de middeleeuwen

Stefan neemt ons eerst nog even terug naar de middeleeuwen. “Het leven in de middeleeuwen was moeilijk voor de Roma. Omdat ze als zo’n goede vakmensen werden beschouwd, werden de Roma door de rijkere gemeenschap in Roemenië als slaven gehouden. Ze werkten als slaven voor landeigenaren of in kloosters, voor de kerk. Tegenwoordig spreekt bijna niemand er open over, maar ze hebben veel geleden. Ze werden geslagen en gemarteld, zelfs verkocht per kilo. Alleen in Transsylvanië werden ze iets beter behandeld en kregen ze wat land. ‘

Bloemenmarkt

We nemen de tram naar een wijk iets buiten het centrum, om Piaţa de flori George Coşbuc te bezoeken, een Roma bloemenmarkt waar vooral Roma bloemenverkopers werken.

“Mensen houden niet van dit gebied, omdat ze nog steeds bang zijn voor de Roma. Ze vertellen hun kinderen bijvoorbeeld dat als ze hun maaltijd niet opeten, ofwel de wolven of de zigeuners ze zullen ophalen.” Legt Stefan uit.

Vrijwel alle mensen die hier werken zijn Roma. Vrouwen zitten in de deuropening of op kleine houten stoelen, een sigaret bungelend in hun hand. Een hond blaft gevaarlijk. Kinderen, sommige zijn eigenlijk nog behoorlijk jong, weven de structuren voor de bloemstukken. Het is een kleurrijke plek, maar het kan niet verbergen dat er veel armoede is, dat de levensomstandigheden hier ver onder het gemiddelde zijn en de toekomst van de kinderen niet rooskleurig. Ook al neemt het aantal Roma-kinderen dat de middelbare school bezoekt en afmaakt toe, toch verlaten veel Roma-kinderen school.

Roma muziek

Op een binnenplaats luisteren we naar de Roma muziek van Florin Salam. “Veel Roma-muzikanten zijn tegenwoordig erg populair, ook al wordt de muziek niet door iedereen gewaardeerd. Ze werden beroemd in het buitenland voordat ze hier beroemd werden. Hoewel veel van de Roma arm zijn, zijn sommigen van hen buitengewoon rijk. Sommigen werden rijk door de muziek, maar laat je niet misleiden. Ook door georganiseerde misdaad en het stelen van ijzer.”

Tijdperk van het communisme

Teruglopend naar de binnenstad zien we skeletten van grote en deels afgewerkte gebouwen. Projecten die werden verlaten na de val van het communisme in 1989 en nooit zullen worden voltooid. Ze staan daar gewoon, te midden van afval dat gedumpt is. Een daarvan is het onvoltooide gebouw van de Roemeense Academie. Een enorm gebouw, dat de omgeving domineert. Het werd gebouwd voor Nicolae Ceaușescu, de communistische dictator van Roemenië. Ook het communistische tijdperk bleek moeilijk te zijn voor de Roma-bevolking.

Verderop kijken we even naar restaurant Mahala. Het restaurant is beschilderd met muurschilderingen die traditionele verhalen verbeelden, en ook een aantal typische Roma-tradities en verhalen. Een kleurrijke afsluiting van een tour met een grauw randje.

Als je een andere kant van Boekarest en van Roemenië wilt zien en meer wilt weten over de ingewikkelde geschiedenis van de Roma en het erfgoed in Boekarest, zou je de Rroma Heritage Tour van Open Doors Travel moeten boeken. Het is een absoluut fascinerende tour die je een van de bijzondere verhalen van Boekarest onthult!

Lees ook over street art in Boekarest, in de wijk Pantelimon.

Ik werd uitgenodigd voor deze tour tijdens Experience Bucharest. Dit heeft mijn mening niet beïnvloed.