De Westfriese Omringdijk fietsroute slingert kilometerslang door polders, langs molens en uiteraard ook over de Westfriese Omringdijk. Maar je fietst ook langs het IJsselmeer en door oude steden als Hoorn en Medemblik. En vrij aan het begin van de route pak je nog een stukje Schoorlse Duinen mee. De wisselende uitzichten maken dit een ontzettend afwisselende route. Voor fanatieke fietsers prima op één dag te fietsen, maar je kunt er ook een ontspannen fietsvakantie van maken.
Wat is de Westfriese Omringdijk?
De naam Westfriese Omringdijk zegt het eigenlijk al. Deze ruim 126 kilometer lange dijk omsluit het gebied West-Friesland, dat in Noord-Holland ligt. De eerste stukken van deze dijk werden al in het midden van de 13e eeuw aangelegd, om de bewoners van het gebied te beschermen tegen het woeste zeewater van de Zuiderzee en tegen de verraderlijke stormvloeden. De lage dijkjes die vaak onvoldoende bescherming boden werden steeds verhoogd en er ontstond een uitgebreid dijkenstelsel. In de 17e eeuw werd gestart met de inpoldering, en je ziet hierdoor nu hoe de Omringdijk wordt omringd door polders. In 1675 brak de Zuiderzee voor het laatst door de Westfriese Omringdijk heen. Met de aanleg van de Afsluitdijk werd de strijd tegen het water gewonnen.
Meer over deze regio? Lees over Holland boven Amsterdam.
Westfriese Omringdijk fietsroute
Tegenwoordig wordt het land goed beschermd tegen het water, maar de geschiedenis van de West-Friese Omringdijk blijft interessant. Zeker omdat de dijk dwars door het Westfriese landschap slingert, en langs polders, molens, VOC-steden en stolpboerderijen voert. Langs de waterkeringen en over de dijken loopt nu een pracht van een fietsroute. Al met al is deze fietsroute zo’n 150 kilometer lang. Ik fiets hem vandaag in een dag, maar wil je minder fietsen en onderweg een museum bezoeken om eens wat te noemen, dan kun je er ook prima een meerdaagse fietstocht van maken.
Ik vond een goed gps-bestand van een fietsroute die voornamelijk over de Westfriese Omringdijk voert, maar die bij Schoorl nog een klein ommetje maakt langs de zee en door de Schoorlse Duinen. Ik heb de route iets aangepast, zodat ik in Hoorn kan starten en dan via Alkmaar, Schagen, Medemblik en Enkhuizen, weer in Hoorn uitkom. Maar je kunt de route op verschillende plekken starten. Bij een NS-station, zoals Enkhuizen, Hoorn, Alkmaar, Schagen of Medemblik, en als je net als ik met de auto uit de richting van Utrecht komt, is bijvoorbeeld het Toeristisch Overstap Punt De Hulk een goede optie. Ik kies vandaag voor Transferium P+R Hoorn (€ 2,90 voor een dagkaart), zodat mijn vriend en ik na het fietsen in Hoorn uit eten kunnen gaan.
Meer routes fietsen in deze regio? In de Kop van Noord-Holland ontdekte ik deze fietsroute langs de bollenvelden en door de duinen. Ook mooi is de bollenvelden fietsroute vanaf Schoorl naar Callantsoog en Schagen of ga mountainbiken in de Schoorlse Duinen.
Polders en molens
Ik haal mijn fiets uit de auto en fiets richting het water, om een eerste blik te werpen op het Markermeer. Dat is het plan tenminste. De weg is afgesloten, dus in plaats van een stukje Omringdijk te fietsen ga ik meteen landinwaarts. Vrij snel kom ik voorbij het Gemaal Beetskoog, dat ooit het het water uit polder Beetskoog pompte. Vervolgens fiets ik richting Oudendijk en Kathoek. Ik kijk mijn ogen uit bij de vele bruggetjes over het water, al staat er bij een hiervan het duidelijk bord ‘Fietsers afstappen’.
Ik laat het loopbruggetje Ursemmervaart voor wat het is, want ik weet dat ik aan de goede kant van het water zit om bij Rustenburg de windmolens te zien. Het zijn strijkmolens, die vroeger werden gebruikt om overtollig water weg te pompen naar de ringvaart. Inmiddels hebben deze molens geen functie meer. Maar de molens zorgen voor echt Hollandse plaatjes.
Door de duinen
Via Alkmaar fiets ik over de Oude Kanaaldijk naar het noorden, om uit te komen in Schoorl. Je hebt hier een prachtige mtb-route liggen, die ik even geleden nog gefietst heb. Vandaag laat ik hem links liggen, ik kies namelijk voor de fietsroute die door het duingebied kronkelt. De Schoorlse Duinen zijn de hoogste (55,4 meter) en breedste (5 kilometer) duinen van Nederland, tussen de Hondsbossche zeewering, het Noordhollands Duinreservaat en de Noordzee. Na een koffiepauze (met uiteraard een stukje taart) bij Bospaviljoen De Berenkuil volg ik nog even de kustlijn, tot ik bij Petten weer landinwaarts draai.
En over de Westfriese Omringdijk
In het dorp Burgervlotbrug fiets ik over een drijvende brug. Bijzonder om te zien; deze vlotbruggen zijn een goedkope manier om het kanaal te overbruggen en tegelijkertijd schepen door te kunnen laten. De middelste drijvende delen kunnen weggetrokken worden als er beroepsvaart aankomt. Je leert nog eens iets tijdens het fietsen.
Echt mooi wordt het als ik iets verderop weer een stuk over de Westfriese Omringdijk fiets. Vanaf de historische oude zeedijk heb ik een mooi uitzicht over de lager gelegen weilanden met grazende schapen.
In Schagen fiets ik een rondje om de kerk. Het plan was om te lunchen bij Peper & Goud aan de Gedempte Gracht, maar helaas bieden ze nét vandaag geen lunch aan. Gelukkig staat de vitrine wel vol met taarten, merengue en cheesecake, en die kan ik natuurlijk niet laten liggen.
Gravelen naar Medemblik
Herken je dit? Ik word écht blij van een fietsroute als er ergens een gravelstrook in zit. Vandaag heb ik geluk, het Blote Bienepad is een smalle gravelstrook met halverwege ook nog eens een uitkijktoren voor goed uitzicht over de velden. Door de polders fiets ik door Kolhorn en via Aartswoud richting Medemblik. Ik heb geluk met nog een paar onverharde paden. Niets geks, trouwens, ze zijn met een racefiets prima te fietsen. Wanneer ik Medemblik binnenfiets zie ik aan de ene kant van de weg een oude korenmolen, en aan de andere kant een sluisje.
Ik ben weer bij het water! Maar het is niets vergeleken bij de jachthaven die iets later op me wacht. Medemblik is een klein stadje, maar met een rijke geschiedenis uit het VOC-tijdperk. Ik werp een blik op het oude stationnetje en Kasteel Radbout, en zie aan de buitenrand van Medemblik het Stoommachinemuseum, dat gevestigd is in het oude Stoomgemaal Vier Noorder Koggen.
Over de dijk
Alle slechte weersvoorspellingen ten spijt is het nu toch wel echt warm. Tijd voor een pauze bij THEE Strandpaviljoen De Zoete Zee. Kinderen spelen hier in het water, maar de meeste mensen zoeken toch even verkoeling bij het paviljoen. Vanaf hier loopt de route over de dijk. Na Enkhuizen wisselt het IJsselmeer voor het Markermeer, maar niet voor je aan de oevers van het IJsselmeer het beeld van een dijkwerker tegenkomt. En heb je de tijd, dan kun je het Zuiderzeemuseum bezoeken.
Iets later is er de Vuurtoren de Ven, een van de oudste vuurtorens van Nederland. De route blijft een hele tijd het water volgen. Je fietst hier mooi bovendijks, met links het water, rechts uitgestrekt landschap. Prachtig is het. Al twijfel ik als ik naar de luchten kijk of er straks toch geen regen aankomt. Uiteindelijk kom ik dan toch echt uit in de haven van Hoorn. De perfecte plek om de laatste keer pauze te houden.
Afsluiten met een etentje
De dreigende lucht die ik even zag heeft inmiddels toch weer plaatsgemaakt voor zon. Dus nadat ik bij de Hoofdtoren met het beeld van de Scheepsjongens van Bontekoe nog een laatste blik over het water werp, zoek ik een terras op. De Tuynkamer wordt het, een gezellig restaurant met een mooie stadstuin en serre. Het wordt een brioche met feta, vijg, venkel, komkommer, hazelnoot, radijs en baslilicumolie. En een risotto tuinerwten, tuinbonen, lenteui, Grana Padano, croutons en avocado. Na een lange dag fietsen geniet je er extra van.
De Westfriese Omringdijk fietsen?
Heb je deze route nog nooit gefietst? Dan wordt het hier tijd voor! De Westfriese Omringdijk route is heel afwisselend, brengt je langs het IJsselmeer en het Markermeer, door steden als Hoorn, Alkmaar, Schagen en Medemblik. Maar ook door polders en duinen. Je kijkt je ogen uit en leert onderweg heel wat over de strijd tegen het water dat dit gebied gevoerd heeft. Want als je zo’n stuk over de dijk fietst en uitkijkt over het (vandaag trouwens rustige) IJsselmeer, besef je wat een immense prestatie het is geweest om het land hier te beschermen tegen het water. Mooi is het, om de tussen de molens, gemalen en over de dijken te fietsen die dit verhaal vertellen.
Goed om te weten
Is deze route je wat te lang? Je kunt de Westfriese Omringdijk fietsroute in tweeën delen, of er zelfs een nog langere fietsvakantie van maken. Onderweg zijn er volop overnachtingsmogelijkheden.
Meer fietsroutes in de Kop van Noord-Holland?
Meer fietsroutes boven Amsterdam?
Disclaimer: deze blog ontstond in samenwerking met Holland boven Amsterdam.
Ik kom uit Enkhuizen, dus voor mij is dit bekend gebied. Een mooie omgeving en dit klinkt als een mooie tocht! Voor mij wel iets te lang, maar een stukje zou ik zeker eens willen fietsen
Leuk zeg! Wij waren tijdens onze roadtrip Nederland in Medemblik, Schoorl en Sint Maartenszee. In die regio fietsen lijkt me heerlijk. Toffe tocht!
Ik hou van die typisch Nederlandse polderlandschappen en de stadjes waar deze route langs voert. Voor mij persoonlijk wat te ver, maar het lijkt me een prachtige route.
Ook leuk om als vakantie te fietsen: iedere dag een kort stukje fietsen en dan steden en dorpjes verkennen.
Wat een mooie omgeving zeg! Zou hier ook wel eens een fietstocht willen maken. Wij waren twee weken terug voor het eerst fietsen in de Achterhoek en dat beviel ook heel goed!
Klinkt als een mooie afwisselende route, langs mooie plekken. Hoorn is zo’n leuk stadje! Maar voor mij is deze fietsroute echt veel te lang! 😉
Ook mooi als je hem opdeelt in een paar dagetappes.
Wat mooi dit! Ik ken de Westfriese omringdijk van het motorrijden en ik vind het zo bijzonder hoe hoog deze boven het landschap uitsteekt. Lijkt me ook fantastisch om met de fiets te doen, want dan heb je meer tijd om dingen in je op te nemen. Weer wat geleerd trouwens over mijn provincie. Leuk!